Border Kanarya ırk kuşları ilk defa İngiltere’de ortaya çıkmıştır.boyu 14-15 santim, gövdesi yuvarlak karından göğse doğru biraz daha genişler, sırt yuvarlak ve hafif kamburdur, baş yuvarlak ve diktir, gövdeyle birleşirken belirgin bir çukur boyun halkası yapar,gözler başın merkezinde yer alır, kanat uzunluğu vücudu geçmez ve kanatlar vücuda yapışır, kuyruk düzgün,ayaklarda baldırların ucu görülmelidir, tüyler vücudun her yerinde parlak, ipeğimsi, tünekte 60 derecelik bir açıyla dururlar.
Sarı, yeşil, alaca(ahraç), beyaz renk borderler görülür. kanarya ırkları arasındaki yerini 1890 yılında aldığı kabul edilir, ilk yıllarda cumberland fancy adını alması ingilterenin cumberland bölgesinde ortaya çıktığını gösteriyor. 1890 yılında cumbria havick’te yapılan bir toplantıda border fancy canary ( sınır süslü kanaryası ) Uluslararası adı olarak kabul edilmiştir.
Ortalama ömürleri 10 yıldır, dayanıklı ve bakımı fazlada zor olmayan bir kuş sayılır, ancak üretimde size biraz sorun çıkarabilir, özel renk mamalarına ihtiyaç yoktur,yalnız tüylerindeki parlak sarı rengi korumak için lütein içeren gıdalar verebilirsiniz, tüylerinin kalitesini yakından bakarsanız görebilirsiniz, üretimde uygun bir folluk(yuva) seçin, kuşları Eşleştirirken kabarık (sert tüylüler) eşleştirmekten kaçının ve bunları yumuşak tüylülerle çiftleştirin. sert ve yumuşak iki tip tüyün farkını belli bir süreden sonra ayırt edebileceksiniz.Renklerin ayrılmasında bazı farklı terimlerle karşılaşa bilirsiniz.
Borderler üreme dönemi:
Borderleri eşe gelmeye hazırlayan üç bağımsız etken vardır. İlk etken, gün uzunluğudur. Üreme dönemi yaklaşırken, gün uzunluğu da artacaktır. Bu dönemde kanaryaların üreme hormonlarında da bir artış gözlenecektir. Ufak boyutlu bazı kanaryalar 12 saat aydınlıkta bile eşe gelebilmelerine rağmen, bu türlerin dahi 14–15 saat aydınlıkta daha iyi üreyebildikleri gözlenmiştir.
İkinci etken, sıcaklıktır. Düşük sıcaklıklarda kanaryaların enerji ihtiyacı artacaktır. Enerjisini ısınmaya harcayan dişi kuş yumurtlayamaz. Ortam sıcaklığı 20 ºC’ye ulaştığında üremeye uygun sıcaklığa gelinmiş olacaktır.
Üçüncü etken, besinlerdeki protein oranının ve miktarının artışıdır. Özellikle bazı amino asitler oldukça önemlidir. Doğadaki kuşlar, protein ihtiyaçlarının önemli kısmını böcek ve solucan yiyerek karşılar. Bu canlılar neredeyse bütünüyle proteinden oluştuklarından, doğadaki kuşların amino asit ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar.
Peki, “Border” cinsi kanarya üretmenin zor tarafı nedir? Diğer kanaryalarda olduğu gibi, borderlerde de, uzayan gün ışığı süresi ve sıcaklık değişimleri bazı doğal değişikliklere yol açar. Esas zor olan, borderleri eşe hazırlamaktır. Kritik diyebileceğimiz bazı amino asitlerden yoksun kalan borderler, eşe gelememektedirler. Dahası, bu durumdaki kanaryaya sabırsız davranılıp eşleşmesi için baskı uygulanırsa, kanarya karmaşık mesajlar alacak ve istikrarsız bir eşleşme sezonu geçirecektir.
Eşe Gelmek
Eşe gelmiş border, aktif ve sağlıklıdır. Tüyleri sık, kuyruğu dik, kanatları yukarıda, gözleri parlak ve duruşu dengelidir. Erkeğin vücudunda ince bir yağ tabakası olmalıdır. Yorulmaksızın şen şakrak ötmelidir. Ayrıca boşaltım deliği; normale göre büyümüş ve dik olmalıdır. Tüylerle önünün tıkamamış olmasına dikkat edilmelidir. Rengi de sarıdan kırmızıya dönmüş olmalıdır. Dişi kuşun vücudunda, erkeğinkine göre daha kalın bir yağ tabakası bulunur. Erkeğin ötüşlerine karşılık onu eşleşmeye davet eder ve sonrasında yaklaşık altı tane büyükçe yumurta bırakır. Bu yumurtaların üstünde kuluçkaya yatarak, onları doğru sıcaklıkta tutmalı, kuluçkanın 13. ya da 14. gününde döllenmiş tüm yumurtaları kırıp yavruların çıkmasını sağlamalıdır. Peki, neden genelde üreme döneminde parlak sonuçlar alınamaz?
Borderlerin Beslenmesi
Kuşlar enerji almak için yerler. Besinlerin içerdiği enerji miktarı, kalori cinsinden toplam enerji yoğunluklarına bağlıdır. Düşük kalorili besinler alındığında, mide-bağırsak sisteminin toplam kapasitesi sınırlayıcı bir etken halini alır. Sürekli bu tür besinler alan kanarya, zayıflamaya başlar. Zayıflayan border kolayca hastalanır hatta bir süre sonra ölebilir.
Peki, neden sürekli yüksek kalorili besinler verilmemelidir? Doygunluk hissi, besin alındıktan bir süre sonra geldiğinden; besin almakta olan kanarya, ihtiyacından fazlasını yer. Bu da aşırı miktarda kalori alınmasına sebep olur. Bu durumda kanarya, yağlanmaya başlayacaktır. Aşırı yağlı erkek, genelde verimli bir eşleşme yaşayamaz ve yumurtaların çoğu boş çıkar. Bunun aksine, dişi kuş yeteri kadar yağlanamazsa verimli bir üreme dönemi geçiremeyecektir. Bundan dolayı, erkek her ne kadar zayıf görünse de, üreme döneminde dişiye göre daha düşük kalorili besinler almalıdır.
Kuşlar enerjiyi; protein, yağ ve karbonhidratları dönüştürerek elde ederler. Bunların arasında en az enerji verici olan proteinlerdir. Çünkü öncelikle yapıtaşı olan amino aside dönüştürülmeleri gerekir- ki bu işlem oldukça fazla enerji harcanmasını gerektirir. Yağlı besinler yüksek enerji verir ve aynı zamanda besin akışını da kontrol eder. Yağlı besinler alındığında tokluk hissi daha uzun sürer ve aynı zamanda sindirim enzimleri daha fazla salgılandığından, diğer besinlerin sindirilmesini de hızlandırır. En önemli enerji kaynağı karbonhidratlardır.
Bunların dışında; E vitamini, B-12 vitamini, metionin (amino asit) de özelikle borderler için oldukça önemli ihtiyaçlardır. Düzenli bir sindirim metabolizmasına yardımcı olurlar.
Beslenme Sorunları
Borderler yemek konusunda oldukça seçicidirler. Seçme şansı verilen border, düşük kalorili sebzelere yönelecek; kendisini eşe hazırlayacak olan yüksek hayvansal proteinli besinlerden uzak duracaktır. Sebzeler iyi birer vitamin kaynağıdır, ancak bunun yanında az kalori içerirler ve bu yüzden sebze ağırlıklı beslenen kuşlar zayıflayacaktır. Eşe gelmiş olan dişiye birden yeşil besin verilmesi de, protein alımını azaltacağı için, dişinin hazırlığını bozabilir.
Eğer proteinli beslenme kuşu eşe hazırlıyorsa, neden yine de kuşa çok protein az karbonhidrat vermemeliyiz? Bu tür bir beslenme hızlı zayıflamaya yol açacaktır. Borderler, yüksek metabolizmalı kuşlardır. Sonrasında, bu zayıflama hastalıklara ve hatta ölümlere bile neden olabilir.
İyi bir beslenme, ancak gerekli proteinlerin yanında yeterince enerji sağlayacak karbonhidrat ve yağların da alınmasıyla olur. Borderlerin hastalıklarının, genelde beslenme şekillerinin değişmesi sonrasında ortaya çıkması tesadüf değildir.
Beslenme
Borderlerin temel yiyeceği kanarya tohumudur.(canary seed) Yüksek karbonhidratlı bir yemdir. Bunun dışında eşe gelmelerini sağlayacak yüksek miktarda yağ veya protein içeren besinler de almalıdırlar. İkinci önemli yem ise ayçekirdeğidir. Bu yemler bir miktar metionin içerse de, borderin metionin gereksinimini tam olarak karşılayamaz. Eş zamanı verilebilecek yemler şunlardır: ayçekirdeği, kenevir, devedikeni, keten tohumu, quinoa (Besin değeri en yüksek tahıllardan biri. Tahılların kralı olarak adlandırılıyor. Anavatanı Güney Amerika. 6000 yıl önce İnkalılar tarafından üretilmiş. Görünümü kuskusa benziyor)
Bunlara ek olarak arı poleni de eklenebilir. Dişinin yuvayı hazırladığı süre boyunca, bu tür yemlerin günlük olarak verilmesi çok önemlidir. Bu sayede eşleşmeye hazırlanan dişinin bozulması önlenir. Bunların yanında vitamin ve mineral desteği de verilmelidir.
Özet
1. Borderlerinizi, yalnız üreme döneminde değil tüm yıl boyunca, besleyici mamalarla, gerekli vitamin, mineral ve amino asitlerle, yeteri kadar kalori içeren besinlerle besleyin. Özellikle E ve B12 vitaminleri, selenyum ve metionin bulunmasına dikkat edilmelidir.
2. Borderlerinizi eşe hazırlarken sabırlı olun. Gün uzunluğu, daha yüksek sıcaklık ve erkeğin ötüşü gibi doğal faktörleri göz ardı etmeyin. Eğer istediğiniz erkek ötmüyorsa, öten başka bir erkeği dişinin kafesinin yaklaşık altmış santimetre ötesinde diğer bir kafese koyarak kur yapmasını sağlayabilirsiniz. Eşleşecek olan erkeğin, dişiye ötmesi ve onu beslemesi çok daha iyi sonuçlar alınmasını sağlayacaktır ama erkeğin ötmemesi durumunda başka bir erkeği bu amaçla kullanmak yerinde olacaktır. Öten erkeğin Border cinsi olması da gerekmez.
3. Üreme döneminde, kanaryanıza verdiniz besinlerde büyük değişiklikler olmamasına dikkat edin. Bu tür değişiklikler boş yumurtlama ya da yetersiz kuluçka sıcaklığı nedeniyle yumurta içinde ölümlere yol açacaktır. Özellikle protein miktarındaki azalma, kanaryanız için üreme döneminden çıkış mesajı olarak algılanacaktır. Border üreticilerinin yavru almakta zorlanmalarının en büyük sebebi verilen besinlerin protein miktarının değişkenlik göstermesidir.
4. Kuluçkanın 14.gününün öğlenine kadar yumurtalar kırılmazsa, bu yumurtalar başka bir dişinin altına konulabilir. Bazı eşlerde bu süre birkaç gün daha sürse de, kuluçka sıcaklığı doğruysa, genelde bu süre yeterlidir.
Üreme Dönemi Karışımı:
4 fincan kabuksuz ayçekirdeği, 2 fincan kenevir, 1 fincan devedikeni, 1 fincan quinoa, ½ fincan keten tohumu, 1 fincan arı poleni.
Yukarıda verilen tarif üreme dönemindeki borderlere verilebilecek örnek bir karışımdır. Borderlerin çok hoşuna giden başka bir tarif de şudur:
Soya fasulyelerini 2 saat ılık suda tutup kuruladıktan sonra, ayıklanmış brokoliyle birlikte robotta çekip borderlerinize verin.
Hazırlayan: Linda HOGAN
Çeviren: İlker KURŞUNLUGİL
