Guatr hastalığı, insanda olduğu gibi birçok kuş türünde özellikle de güvercin, kanarya, papağan ve muhabbet kuşlarında ortaya çıkabilir. Muhabbet kuşlarında tiroid bezinin en yaygın hastalığı guatr ’dır. Kuşlarda guatrın bir çok farklı sebebi olabilir.
Yetersiz miktarda iyot içeren tohum taneleri ile beslenmeye bağlı olarak; guatr hastalığına yol açan soya fasulyesi, keten tohumu, kolza tohumu, şalgam türevleri, lahana ve lahana ailesinden kıvırcık lahana ve brokoli gibi bitkilerin yenmesi; tiroid bezinin enfeksiyonları veorganofosfat gibi zehirli maddelerin alınması gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Tiroid bezi göğüs kafesinde yer aldığı için özellikle aşırı büyüdüğü durumlarda kalp, akciğerler, hava keseleri ve bazen de sindirim sistemi organları üzerinde basınç oluşturarak bu organların çalışması ile ilgili sorunlara yol açabilir. Büyümüş tiroid bezinin kalp üzerindeki baskısıyla solunum sisteminde ve bazen de sindirim sisteminde sıvı toplanmaları da oluşabilir.
Guatr hastalığında en sık görülen belirtiler; zor yutkunma, kursakta şişkinlik, yem çıkarma, kilo ve iştah kaybı, zor nefes alma, hırıltılı solunum, sürekli bir cikleme sesi ve ötüş bozukluklarıdır.
Aşırı büyümüş tiroid bezi, bazı kuş türlerinde elle hissedilebilse bile, özellikle muhabbet kuşlarında büyüme göğüs kafesine doğru olduğu için radyografi muayenesi gerekir. Tiroid hormonu düzeyleri kan testleri ile de tespit edilebilir.
Hastalık iyot yetersizliğinden kaynaklanıyorsa düzenli olarak içme suyuna iyot katılması ve gerekirse ilaç olarak iyot kullanılması yoluyla tedavi edilebilir. Eğer kuşun beslenmesinde yukarıda saydığımız bitkiler kullanılıyorsa bunlar hastalık düzeltilebilmek için derhal değiştirilir.
